ပကိဏ္းပိုင္းသျဂၤ ိဳဟ္ဘာသာဋီကာ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ စာမ်က္ႏွာ ၁၈၀-၁၈၂ ေဟတုသဂၤဟအဖြင့္ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ အမွာ။ ။ဤေဟတုသဂၤဟ၌ ပါဠိအတြက္ဖြင့္ျပဖြယ္မ႐ွိ၊အဂၢဟိတဂၢဟဏနည္းျဖင့္ ေစတသိက္ေရတြက္ေၾကာင္းနည္းကိုသာ ျပအံ့၊ေဟတုသတၱိကိုကား သံုးခ်က္စုအဖြင့္၌ျပထားသည္။ [ေဆာင္] သံုးဧကဟိတ္,ဒြိဟိတ္ကိုး လီ,သတၱဝီတိဟိတ္,ပဥၥဟိတ္ တစ္,ဆယ့္ႏွစ္ဆဟိတ္,ေဒြး ပညိတ္,နိမိတ္ထင္မ်ွၾကံ။.... (ပရမတၳသ႐ူပေဘဒနီ။) သံုးဧကဟိတ္။ ။ဟိတ္တစ္ပါးႏွင့့္ယွဥ္ေသာေစတသိက္(၃)ပါးကား ဝိစိကိစၦာ ေလာဘ ေဒါသ(၃)ပါးတည္း။ [ေလာဘမူစိတ္၌သာယွဥ္ေသာ ေလာဘသည္လည္းေကာင္း,ေဒါသမူစိတ္၌သာယွဥ္ေသာ ေဒါသသည္လည္းေကာင္း,ေမာဟမူစိတ္၌သာယွဥ္ေသာ ဝိစိကိစၦာသည္လည္းေကာင္း,ဤသံုးပါးသည္ ေမဟဟိတ္တစ္ပါးႏွင့့္သာ ယွဥ္ၾက၏၊ေစတသိက္ယွဥ္ကိုသတိျပဳပါ။] ဒြိဟိတ္ ကိုးလီ။ ။ဟိတ္ႏွစ္းပါးႏွင့့္သာ ယွဥ္ေသာ ေစတသိက္ကိုးပါးကားေမာဟ(ေလာဘ ေဒါသႏွင့္)ဒိ႒ိ မာန(ေလာဘ ေမာဟႏွင့္) ဣႆာ မစၦရိယ ကုကၠဳစၥ(ေဒါသ ေမာဟႏွင့္) ေသာဘနဟိတ္(၃)ပါး(အေလာဘသည္ အေဒါသ အေမာဟႏွင့္ စသည္ယွဥ္ပံု ကိုသိပါ၊) ေပါင္းကိုးပါးတည္း။ သတၱဝီတိဟိတ္။ ။ဟိတ္(၃)ပါးႏွင့့္သာယွဥ္ေသာ ေစတသိက္(၂၇)ပါးကား အဟိရိက အေနာတၱပၸ ဥဒၶစၥ ထိန မိဒၶ (ေလာဘ ေဒါသ ေမာဟတို႔ႏွင့္ယွဥ္)ေသာဘနေစတသိက္(၂၅)ပါးတြင္ ဟိတ္ (၃)ပါးကိုပယ္(၂၂)(အေလာဘစသည္တို႔ႏွင့္ယွဥ္) ေပါင္း(၂၇)ပါးတည္း။ ပဥၥဟိတ္ တစ္။ ။ဟိတ္(၅)ပါးႏွင့့္ယွဥ္ေသာ ေစတသိက္(၁)ပါးကား(ေဒါ သမွတစ္ပါး ဟိတ္(၅)ပါးႏွင့္ ယွဥ္ေသာ) ပီတိတည္း။ ဆယ့္ႏွစ္ ဆဟိတ္။ ။ဟိတ္(၆)ပါးႏွင့့္သာယွဥ္ေသာ ေစတသိက္(၁၂)ကား(ပီ တိမွတစ္ပါး)အညသမာန္း(၁၂)တည္း၊ဤ(၁၂)ပါးတြင္ ဖႆသည္ စိတ္အားလံုးႏွင့္ယွဥ္ရကား ဟိတ္(၆)ပါးလံုးႏွင့္ယွဥ္၏,စသည္ျဖင့္ သိပါ။ နိမိတ္ထင္မ်ွၾကံ။ ။ အားလံုးေပါင္းက ေဒြးပညာသ ရ၏၊ ဤျပအပ္ခဲ့ေသာယွဥ္ပံုမ်ားကို ကသိုဏ္းနိမိတ္ ႐ႈသကဲ့သို႔ ထင္လာေအာင္ ၾကံစည္ပါ-ဟူလို။ [ေဆာင္] သံုးဧကဟိတ္,အက်ယ္စိတ္ က,စိကိစ္တစ္ဝ,ေလာဘ- ေဒါသတည္း။ကိုးဝဒြိဟိတ္, ေမာဟ ဒိ႒ိ,မာနထည့္ကာ, ဣႆာ-မစၦရ,ကုကၠဳစၥႏွင့္ , ေသာဘနမည္,ဟိတ္သံုးလီ မွတ္၊သတၱဝီ-တိ, ဟိိတ္ကို ၾကည့္ေသာ္, အဟိရိက , ေနာတၱပၸႏွင့္,ထိန မိဒၶ,ဥဒၶစၥဟု ေသာဘနဝယ္,ဟိတ္ကိုပယ္ ၍,ႏွစ္ဆယ္ႏွစ္ဝ,ေပါင္း၍ျပ ေလာ့၊ပဥၥဟိတ္တစ္,ပီတိျဖစ္ ၏၊ဆယ့္ႏွစ္ဆမွန္ , သမာန္ အည,ႂကြင္းသမ်ွသည္,....... ေပါင္းထ ဒြိပညာသတည္း။ ကိစၥသဂၤဟအဖြင့္ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ✔ ကိစၥသဂၤေဟ ကိစၥာနိ နာမ ပဋိသနၶိဘ ဝဂၤါဝဇၨနဒႆနသဝနဃာယန သာယန ဖုသနသမၸဋိစၦနသနၱီရဏေဝါ႒ပနဇဝန တဒါရမဏစုတိေသန စုဒၵသဝိဓာနိ ဘဝနၱိ၊ ပဋိသနၶိ ၊ေပ၊ ေတသံ ဒသဓာ ဌာနေဘေဒါ ေဝဒိတေဗၺာ။ ကိစၥေခၚပံု။ ။ကိစၥျဖင့္သျဂၤ ိဳဟ္ေရတြက္ရမည့္အခန္း ျဖစ္၍ အရင္းခံကိစၥတို႔ကို ေ႐ွးဦးစြာ ျပလိုေသာေၾကာင့္"ပဋိသနၶိဘဝဂၤါ၊ေပ၊စုဒၵသဝိဓာနိ ဘဝနၱိ"ဟုမိန္႔သည္၊ ယခုေလာက၌ ေရာင္းဝယ္မႈ တရားဆံုးျဖတ္မႈ သြားမႈ လာမႈစေသာ အလုပ္ဟူသမ်ွကို ကိစၥဟု ေခၚသကဲ့သို႔,ထို႔အတူ ပဋိသေနၶစိတ္စသည္တို႔၏ ဘဝေဟာင္းႏွင့္ဘဝသစ္ကို စပ္မႈစသည္ကို"ကိစၥ"ဟု ေခၚ၏၊ ကရဏံ ကိစၥံ၊ ကရဏံ-ျပဳျခင္း၊ ကိစၥံ-ျပဳ ျခင္း၊ ကရဓာတ္က အလံုးစံုေသာဓာတ္၏အနက္၌ ပ်ံ ့ႏံွ ့ေသာေၾကာင့့္"ျပဳျခင္း"ဟူရာ၌ ဆက္စပ္မႈကိုျပဳျခင္း, ဆင္ျခင္မႈကိုျပဳျခင္း, ျမင္မႈကိုျပဳျခင္း စေသာအားလံုးကိုပင္ ယူႏိုင္သည္။ ပဋိသေနၶကိစၥ။ ။ပဋိသနၶာနံ ပဋိသနၶိ ၊ပဋိသနၶာနံ-ဆက္စပ္ျခင္း၊ပဋိသနၶိ-ဆက္စပ္ျခင္း၊ဘဝေဟာင္းအျပတ္တြင္ ဘဝသစ္၌ ေ႐ွးဦးစြာ စိတ္၏ျဖစ္ေပၚျခင္းသည္ ဘဝေဟာင္းႏွင့့္ဘဝသစ္ကို ဆက္စပ္ေပးသကဲ့သို႔ ျဖစ္၏၊ ထိုကဲ့သို႔ ဆက္စပ္မႈေၾကာင့္ သတၱ၀ါဟု ေခၚအပ္ေသာ ခနၶာအစဥ္သည္ မခ်ဳပ္ၿငိမ္းႏိုင္ဘဲ အသစ္အသစ္ဘဝကိုရလ်က္ တဝဲလည္လည္ ေနရသည္၊ ဤသို႔ဘဝေဟာင္းႏွင့့္ဘဝသစ္ကို ဆက္စပ္မႈအျခင္းအရာသည္ ပဋိသနၶိကိစၥ မည္၏။ ဘဝင္ကိစၥ။ ။ဘဝႆ အဂၤ ံ ဘဝဂၤ ံ၊ ဘဝႆ-ဥပပတၱိဘဝ၏၊ အဂၤ ံ- မျပတ္မစဲ,ျဖစ္ျမဲျဖစ္ရန္အေၾကာင္းတည္း၊ဘဝဂၤ ံ-ေၾကာင္း၊ ဘဝႆ၌ ဘဝ ဟူသည္ ဓာတုကထာပဋိစၥသမုပၸါဒ္၌လာေသာ ဥပပတၱိဘဝတည္း၊ ဥပပတၱိဘဝဟူသည္လည္း"ကမၼေတာ ဥပပဇၨတီတိ ဥပပတၱိ"အရ ကံေၾကာင့္ျဖစ္ေသာေလာကီဝိပါက္ နာမကၡနၶာႏွင့္ကဋတၱာ႐ုပ္ေခၚအပ္ေသာ ကမၼဇ႐ုပ္မ်ားတည္း၊ ခ်ဲ ့ဦးအံံ့-ကံအားေလ်ာ္စြာ အတိတ္ဘဝေဟာင္း၏ ခ်ဳပ္ဆံုးသည့့္အျခားမဲ့၌ ဘဝသစ္အတြက္ ပဋိသေနၶစိတ္က ဆက္စပ္ေပးၿပီးေနာက္ အလားတူဝိပါက္မ်ား ဆက္လက္၍မျဖစ္လ်ွင္ ပဋိသေနၶစိတ္၏ အျခားမဲ့၌ပင္ စိတ္အစဥ္ျပတ္၍ တစ္ဘဝအဆံုးသတ္ဖြယ္႐ွိ၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ထိုသို႔ မဆံုးရေလေအာင္ ပဋိသေနၶစိတ္၏အျခားမဲ့၌ ပဋိသေနၶစိတ္ႏွင့္အလားတူ ဝိပါက္အစဥ္ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚရသည္၊ ထို႔ေနာက္ ပဝတၱိအခါ၌လည္း ဆိုင္ရာအာရံုအသစ္မ်ားအတြက္ ဝီထိစိတ္မ်ား ေပၚထြက္ၿပီးေနာက္,ထိုဝီထိစိတ္အစဥ္ ခ်ဳပ္ေပ်ာက္ေသာအခါ,ျပအပ္ေသာ ဝိပါက္စိတ္မ်ား မေပၚလာပါမူ စိတ္အစဥ္ျပတ္သျဖင့္ စိတၱဇ႐ုပ္ ကမၼဇ႐ုပ္မ်ားလည္း ျပတ္စဲဖြယ္႐ွိ၏။ထိုသို႔မျပတ္ရေအာင္(ကံအ႐ွိန္ ႐ွိသမ်ွတစ္ဘဝလံုး ခနၶာအစဥ္မျပတ္ရေအာင္)ဆက္စပ္တတ္ေသာ ဝိပါက္စိတ္ျဖစ္ရေပသည္၊ထိုစိတ္ကို"ဘဝႆ အဂၤ ံ ံ"အရ"ဘဝဂၤ"ဟုေခၚရသည္၊ ဤ၌ကားကိစၥအရာျဖစ္၍"ဘဝဂၤဘာေဝါ"ဟုဆိုလိုလ်က္ ဘာဝပုဒ္ အေက်ၾကံ၍(တစ္နည္း-ဘဝပဓာနၾကံ၍) ဘဝဂၤမည္ေသာ စိတ္၏ျဖစ္ေၾကာင္း ျဖစ္ေသာ ဆက္စပ္ကိစၥကိုပင္ ဘဝင္ကိစၥဟု မွတ္ပါ။ အာဝဇၨန္းကိစၥ။ ။အာဝဇၨီယေတ အာဝဇၨနံ-ဆင္ျခင္ျခင္းကိစၥ၊ အာရံုအသစ္ထင္လာေသာအခါ"ဟလို- ဘာပါလိမ့္"ဟူသကဲ့သို႔,အာရံုအသစ္ကို ဆင္ျခင္မႈသည္ အာဝဇၨန္းကိစၥတည္း၊ (တစ္နည္း)"အာဝ႗ီယေတ အာဝဇၨနံ" အာဝ႗ီယေတ-ဘဝင္အစဥ္ကို ျပန္လည္ေစျခင္းသည္၊အာဝဇၨနံ-အာဝဇၨန မည္၏၊ဝီထိမျဖစ္မီ ဘဝင္အစဥ္ေတြ ျဖစ္ေနရာ,အာရံုအသစ္ ထင္လာေသာအခါ ထိုဘဝင္အစဥ္ကို ျပန္လည္ေစသကဲ့သို႔ျဖစ္ေအာင္ ရပ္တန္႔သြားေစမႈသည္ အာဝဇၨန္းကိစၥတည္း၊[ဤ နည္း၌"အာဝ႗န"ဟု ဆိုလိုလ်က္ ႗ ကို ဇၨ ျပဳထားသည္၊ စကၡဳစေသာ(၅)ဒြါရ၌ျဖစ္ေသာ အာဝဇၨန္းကို"ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္း", မေနာဒြါရ၌ျဖစ္ေသာ အာဝဇၨန္းကို"မေနာဒြါရာဝဇၨန္း" ဟု ေခၚသည္။] အမွာ။ ။ဒႆန=ျမင္ျခင္းကိစၥ, သဝန=ၾကားျခင္းကိစၥ,ဃာယန=အနံ႔ကို ယူျခင္းကိစၥ,သယန=အရသာကို သာယာျခင္းကိစၥ,ဖုသန=ေတြ႔ထိျခင္းကိစၥတို႔ကား သူ႔နာမည္အတိုင္းပင္ ထင္႐ွားၿပီ။ သမၸဋိစၦိဳင္းကိစၥ။ ။သမၸဋိစၦီယေတ သမၸဋိစၦနံ၊ သမၸဋိစၦီယေတ-အာရံုကိုခံယူ သကဲ့သို႔ျဖစ္ျခင္းသည္၊သမၸဋိစၦနံ-မည္၏၊အာဝဇၨန္းကဆင္ျခင္၍စကၡဳ ဝိညာဏ္ စသည္တို႔ ယူအပ္ၿပီးေသာ အာရံုကို လႊတ္မပစ္လိုက္ဘဲ လက္သင့္ ခံထားသကဲ့သို႔ ျဖစ္ျခင္းသည္ သမၸဋိစၦိဳင္းကိစၥတည္း။ သနၱီရဏကိစၥ။ ။သမၼာ တီရဏံ(တု လနံ ဝီမံသနံ)သနၱီရဏံ၊သမၼာ-ေကာင္း စြာ၊တီရဏံ တုလနံ-ႏိႈင္းခ်ိန္ျခင္းသည္၊ ဝီမံသနံ-စံုစမ္းသကဲ့သို႔ျဖစ္ျခင္းသည္၊သနၱီရဏံ-မည္၏၊ ဧည့္သည္အသစ္ေရာက္လာေသာအခါ အိမ္မွာလက္သင့္ ခံၿပီးေနာက္"လူေကာင္းေလလား,လူ ဆိုးေလလား"စံုစမ္းသကဲ့သို႔,သမၸဋိစၦိဳင္းက လက္ခံထားအပ္ေသာ အာရံုကို ဣ႒ အျခင္းအရာ(ေကာင္းေသာအရသာ)႐ွိေလသလား,အနိ႒အျခင္းအရာ႐ွိေလ သလားဟု စံုစမ္းႏိႈင္းခ်ိန္သကဲ့သို႔ ျဖစ္မႈ သည္ သနၱီရဏကိစၥတည္း။ ဝုေ႒ာကိစၥ။ ။ဝိသံု ဝိသံု အဝစၦိနၵိတြာ ဌပနံ,ေဝါ႒ပနံ၊ ဝိသံု ဝိသံု-အသီး အသီး၊ အဝစၦိနၵိတြာ-ပိုင္းျခားသတ္မွတ္ဆံုးျဖတ္၍၊ဌပနံ-ထားျခင္းသည္၊ေဝါ႒ပနံ-မည္၏၊ သနၱီရဏစိတ္ကစံုစမ္းၿပီးေနာက္ အာရံုကို ဣ႒အျခင္းအရာ(သာယာ ဖြယ္)ဟူ၍လည္းေကာင္း,အနိ႒အျခင္း အရာဟုလည္းေကာင္းအသီးအသီးပိုင္းျခားဆံုးျဖတ္ျခင္းသည္ ဝုေ႒ာကိစၥတည္း၊ေဝါ႒ပနံ ပန ယထာသနၱီရိေတ အေတၳ နိစၦယာကာေရန ပဝတၱိတြာ၊....[မဟာဋီကာ။] အမွာ။ ။ေနာက္ဋီကာတို႔၌"အညိဳ ဟူ၍လည္းေကာင္း,အနီဟူ၍လည္းေကာင္း,ဆံုးျဖတ္မႈကို ဝုေ႒ာကိစၥ"ဟု ဖြင့္၏၊ ပဥၥဒြါရဝီထိအခိုက္၌အညိဳ အနီ စသည္ျဖင့္မဆံုးျဖတ္ႏိုုင္ေသး၊တဒႏု ဝတၱကဝီထိ၌သာ ထိုကဲ့သို႔ဆံုးျဖတ္ႏိုင္သည္၊ ပဥၥဒြါရာဝဇၨန္း၌ကားေဇာ တို႔က အာရံုအရသာကို ခံစားဖို႔ရာဣ႒-အနိ႒ အျခင္းအရာေလာက္ကိုသာဆံုးျဖတ္ႏိုင္ဖြယ္႐ွိသည္။[ေဝါ႒ပနပုဒ္အဆံုးအ ျဖတ္ကို ဝီထိပိုင္းမွာ႐ႈပါ။]