ပကိဏ္းပိုင္းသျဂၤ ိဳဟ္ဘာသာဋီကာ စာမ်က္ႏွာ၁၇၆-၁၇၉ ေဝဒနာသဂၤဟအဖြင့္ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ❆ ၁။ တတၳ ေဝဒနာသဂၤေဟ တာဝ တိဝိ ဓာ ေဝဒနာ သုခံ ဒုကၡံ အဒုကၡမသုခါ ေစတိ၊သုခံ ဒုကၡံ ေသာမနႆံ ေဒါမနႆံ ဥေပကၡာတိ စ ေဘေဒန ပန ပဥၥဓာ ေဟာတိ။ ေဝဒနာျဖင့္သိမ္းယူပံု။ ။"ေဝဒနာေတာ သဂၤေဟာ,ေဝဒနာ သဂၤေဟာ"ဟုဝစနတၳ ျပဳရမည္ဟု ျပခဲ့ၿပီ၊ "သုခါဒိေဝဒနာနံ တံသဟဂတစိတၱဳပၸါဒါနဥၥ ဝိဘာဂဝေသန သဂၤေဟာ,ေဝဒနာသဂၤေဟာ"ဟုဖြင့္ျပေသာ ဋီကာေက်ာ္၏အလိုမွာ"ေဝဒနာေယာ စ ေဝဒနာသဟဂတစိတၱဳပၸါဒါ စ,ေဝဒနာေယာ"ဟု ဧကေသသ္ ျပဳ၍ ေဝဒနာအရ ေဝဒနာအျပားကိုလည္းေကာင္း,ေဝဒနာႏွင့္ယွဥ္ေသာ စိတၱဳပၸါဒ္ကိုလည္းေကာင္း ယူၿပီးလ်ွင္"ေဝဒနာနံ သဂၤေဟာ ေဝဒနာသဂၤေဟာ"ဟု ဝစနတ္ျပဳေစလိုသည္၊ ဤသဂၤဟသည္"တိဝိဓာ ေဝဒနာ ၊ေပ၊ ပဥၥဓာ ေဟာတိ"ဟု ေဝဒနာ အျပားကိုလည္းေရတြက္ျပ၏၊"တတၳ သုခသဟဂတံ"စသည္ျဖင့္ ေဝဒနာႏွင့့္ယွဥ္ေသာ စိတ္မ်ားကိုလည္း ေရတြက္ျပ၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ေဝဒနာနံ-ေဝဒနာ,ေဝဒနာ ႏွင့္တကြျဖစ္ေသာ စိတ္တို႔ကို၊ သဂၤေဟာ-သျဂၤ ိဳဟ္ေရတြက္ရာ သဂၤဟသည္၊ေဝဒနာသဂၤေဟာ-ေဝဒနာသဂၤဟမည္၏"ဟုဆိုလိုသတတ္၊ သို႔ေသာ္"တိဝိဓာ ေဝဒနာ"စေသာ စကားျဖင့္ ေဝဒနာအျပားကို ေရတြက္ျပလိုရင္းမဟုတ္၊ေဝဒနာအျပားျဖင့္ စိတ္တို႔ကိုေရတြက္ျပရမည့္အခန္းျဖစ္၍ အရင္းခံေဝဒနာအျပားကို မျပလ်ွင္ မျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ျပရျခင္းသာျဖစ္သည္၊သို႔အတြက္ ဋီကာေက်ာ္အဆိုသည္ က်မ္းဆရာ၏ အာေဘာ္မဟုတ္ပါ၊ ေနာက္သဂၤဟမ်ား၌လည္းနည္းတူ ။ ေဝဒနာအျပား။ ။ ေဝဒနာသံယုတ္စေသာ သုတၱန္ပါဠိေတာ္မ်ား၌ ေဝဒနာ အျပားကို တစ္ပါး ႏွစ္ပါးကစ၍ အမ်ိဳးမ်ိဳးေဟာအပ္ေသာ္လည္း ဤသျဂၤ ိဳဟ္က်မ္း၏မွီရာ အဘိဓမၼာပါဠိေတာ္မ်ားတြင္ ဓမၼသဂၤဏီမာတိကာ၌ "သုခါယ ေဝဒနာယ သမၸယုတၱာ ဓမၼာ,ဒုကၡာယ ေဝဒနာယ ၊ေပ၊ အဒုကၡမသုခါယ ေဝဒနာ ယ သမၸယုတၱာ ဓမၼာ"ဟု သံုးမ်ိဳး,ဣျနၵိယဝိဘင္းပါဠိေတာ္၌"သုခိျနၵိယံ ဒုကၡိျနၵိယံ ေသာမနႆိျနၵိယံ ေဒါမနႆိျနၵိယံ ဥေပကၡိျနၵိယံ"ဟု(၅)မ်ိဳးေဟာထားေသာေၾကာင့္ ထိုအဘိဓမၼာေဒသနာေတာ္နည္းအရ ႏွစ္နည္းသာ က်မ္းဆရာျပေတာ္မူသည္၊ ထိုတြင္ေ႐ွ႕နည္းကို"အာရမဏာႏုဘဝနနည္း"ေနာက္နည္းကို"ဣျနၵိယေဘဒနည္း"ဟုေခၚသည္။ မွတ္ခ်က္။ ။'သေဗၺ သခၤါရာ ဒုကၡာ"အရ သခၤါရဒုကၡခ်ည္းျဖစ္၍ ေဝဒနာ ဟူသမ်ွ"ဒုကၡ"ဟုတစ္မ်ိဳးတည္းေဟာေတာ္မူအပ္ေသာအရာလည္း႐ွိ၏။ အကုသလဝိပါက္ ဥေပကၡာေဝဒနာကို အနိ႒ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ဒုကၡ၌သြင္း၍ ႂကြင္းေသာ ဥေပကၡာေဝဒနာကို သုခ၌ သြင္းၿပီးလ်ွင္ သုခေဝဒနာ ဒုကၡေဝဒနာဟု ႏွစ္မ်ိဳးေဟာေတာ္မူအပ္ေသာအရာလည္း႐ွိ၏၊(ဤကားပဋိစၥသမုပၸါဒ္ဝိဘင္း မူလဋီကာအလို၊) တစ္နည္း-အျပစ္မ႐ွိေသာ ကုသိုလ္ အဗ်ာကတ ဥေပကၡာ တို႔ကို သနၱ(ၿငိမ္သက္ျခင္း)သေဘာ႐ွိေသာေၾကာင့္ သုခ၌ သြင္း၍,အျပစ္႐ွိေသာ အကုသိုလ္ ဥေပကၡာေဝဒနာကို ဒုကၡ၌ သြင္းၿပီးလ်ွင္ သုခ ဒုကၡဟု ေဝဒနာ ႏွစ္မ်ိဳး ေဟာေတာ္မူအပ္ေသာ အရာလည္း႐ွိ၏၊ (ဤကားဋီကာေက်ာ္အလို၊) ဤသို႔ စေသာ ေဝဒနာအျပားတို႔ကားမုခ်မဟုတ္,သုတၱန္ ပရိယာယ္သာျဖစ္၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ဤအဘိဓမၼတၳသဂၤဟ၌ က်မ္းဆရာမျပခဲ့ေပ။ အာရမဏာႏုဘဝနနည္း။ ။သုခေဝ ဒနာသည္ ဣ႒ာရမဏာႏုဘဝနလကၡဏာ (အလို႐ွိအပ္ ေကာင္းျမတ္ေသာ အာရံုကို ခံစားျခင္းလကၡဏာ)႐ွိ၏၊ ဒုကၡေဝဒနာသည္ အနိ႒ာရမဏာႏုဘဝနလကၡဏာ (အလိုမ႐ွိအပ္ေသာ အာရံုကိုခံစားျခင္းၡလကၡဏာ)႐ွိ၏၊ အဒုကၡမသုခါေဝဒနာသည္ ဣ႒မဇၥ်တၱာရမဏာႏုဘဝနလကၡဏာ (အလယ္အလတ္ အလို႐ွိအပ္ေသာအာရံုကိုခံစားျခင္းလကၡဏာ)႐ွိ၏၊ ဤသို႔လ်ွင္ အာရမဏာႏုဘဝနလကၡဏာအားျဖင့္ေဝဒနာသံုးမ်ိဳးျပား၏၊ [အဒုကၡာ-ဒုကၡမွလည္းတစ္ပါးေသာ၊ အသုခါ-သုခမွလည္းတစ္ပါးေသာ ေဝဒနာ တို႔ကို "ဥေပကၡာေဝဒနာ"ဟုလည္းေခၚသည္၊ မသုခါ၌(မ)ကား စကားေခ်ာေမာေအာင္လာေသာ အကၡရာတည္း၊ အဒုကၡာမသုခါဟုဆိုသင့္လ်က္ ေ႐ွ႕အာကိုလည္း ရႆ ျပဳထားသည္။] ဣျနၵိယေဘဒနည္း။ ။သုချဖစ္ေသာအခါ ခနၶာကိုယ္ကို ခ်မ္းသာေစႏိုင္၏၊ ဤသုခကို"ကာယိကသုခ(ကာယ၌ျဖစ္ေသာသုခ)"ဟုေခၚ၏၊ ဣ႒ေဖာ႒ဗၺာရံုကိုခံစားမႈ၌ အစိုးတရ(ဣျနၵိယ) ျဖစ္ေသာေၾကာင္"သုခိေျနၵ"ဟုလည္းေခၚ၏၊ သုချဖစ္ေသာအခါ စိတ္ကိုလည္း ခ်မ္းသာေစႏိုင္၏၊ ဤသုခကို"ေစတသိကသုခ(စိတ္၌ယွဥ္ေသာသုခ)"ဟုေခၚ၏၊ ေကာင္းေသာစိတ္၏ျဖစ္ေၾကာင္းျဖစ္၍"သုမနႆဘာေဝါ"အရ ေသာမနႆ ဟုလည္းေကာင္း,ေဖာ႒ဗၺာရံုမွတစ္ပါး အျခားေသာဣ႒ာရံုကို ခံစားမႈ၌ အစိုးတရျဖစ္ေသာေၾကာင့္"ေသာမနႆိေျနၵ"ဟုလည္းေကာင္း ေခၚရ၏၊ [ဒုကၡိေျနၵ ေသာမနႆိေျနၵျပားပံုကို သုခမွေျပာင္းျပန္ ျပန္၍သိပါ။] ဥေပကၡာကား ထိုကဲ့သို႔ ခနၶာကိုယ္ကို ထူးျခားေအာင္ ခ်ီလည္းမခ်ီေျမႇာက္ ႏွိပ္လည္း မႏွိပ္နင္းႏိုင္ေသာေၾကာင့္"ကာယိကဥေပကၡာ"ဟူ၍ မ႐ွိ၊ ေစတသိကဥေပကၡာဟူေသာ ဥေပကၡိေျနၵ တစ္မ်ိဳးသာ႐ွိ၏၊ ထို႔ေၾကာင့္ ဣေျနၵအျပားအားျဖင့္ ေဝဒနာ(၅)မ်ိဳးျပားရျပန္သည္။ ေစတသိက္ကို သိမ္းယူျခင္း။ ။ေဝဒ နာအျပားအားျဖင့္ ပဓာနျဖစ္ေသာစိတ္ကို ေရတြက္လ်ွင္ ေစတသိက္မ်ားလည္းပါဝင္ၿပီး ျဖစ္၏၊ သို႔ေသာ္ တမင္တကာ ေရတြက္ျပမွသာ က်နစြာသိႏိုင္မည္ ျဖစ္၍ ေစတသိက္မ်ားကိုလည္း သီးျခားခြဲျပ႐ိုး ျပဳၾကသည္၊ ထုိ႔သို႔ခြဲျပရာ၌"ယူအပ္ၿပီးေသာေစတသိက္မ်ားကို ထပ္၍ထပ္၍ယူေသာ ဂဟိတဂၢဟဏနည္း,ယူအပ္ၿပီးကို၊ ထပ္၍မယူေသာ အဂၢဟိတဂၢဏနည္း" ဟု ႏွစ္မ်ိဳး႐ွိ၏၊ ထိုႏွစ္မ်ိဳးတြင္ ဂဟိတဂၢဟဏနည္းကို မာတိကာအေကာက္စသည္၌ အေရးႀကီးေသာေၾကာင့္ အေျချပဳသျဂၤ ိဳဟ္၌ ဆိုခဲ့ၿပီ၊ယခုျပလတၱံ ့ေသာနည္းကား အဂၢဟိတဂၢဟဏနည္းတည္း၊ ဤနည္းကား သ႐ုပ္ေက်ပြန္ျခင္းအက်ိဳးသာ႐ွိသည္။[ဂဟိတႆ+ဂဟဏံ ဂဟိတဂၢဟဏံ၊ ဂဟိတႆ+အဂၢဟဏံ အဂၢဟိတဂၢဟဏံ၊( တစ္နည္း)အဂၢဟိတႆ+ဂဟဏံ,အဂၢဟိတဂၢဟဏံ၊ ဂဟိတႆ-ယူအပ္ၿပီးကို၊ ဂဟဏံ-ထပ္၍ယူေၾကာင္းနည္းသည္၊ဂဟိတဂၢဟဏံ-ဂဟိတဂၢဟဏနည္းမည္၏၊ ဂဟိတႆ-ကို၊ အဂၢဟဏံ-ထပ္၍မယူေၾကာင္းနည္းသည္၊ (တစ္နည္း) အဂၢဟိတႆ-မယူအပ္ေသးသည္ကိုသာ၊ ဂဟဏံ-ယူေၾကာင္းနည္းသည္၊ အဂၢဟိတဂၢဟဏံ-အဂၢဟိတဂၢဟဏနည္းမည္၏။ [ေဆာင္] ေဝဒနာတစ္,ေျခာက္ပါးျဖစ္ ၏၊ ႏွစ္မွာ႒ဝီ,သံုးလီဆယ့္ တစ္,ငါးျဖစ္ေျခာက္ခု,မ- တစ္ခု,ေပါင္းစု ငါးဆယ့္ႏွစ္။ (ပရမတၳသ႐ူပေဘဒနီ။) အမွာ။ ။ေဝဒနာတစ္ပါးႏွင့္ယွဥ္ေသာေစတသိက္(၆)ပါး,ေဝဒနာႏွစ္ပါးႏွင့္ယွဥ္ေသာ ေစတသိက္(႒ဝီ=အ႒ဝီသ)(၂၈)ပါး,ေဝဒနာသံုးပါးႏွင့္ယွဥ္ေသာ ေစတသိက္(၁၁)ပါး,ေဝဒနာငါးပါးႏွင့့္ယွဥ္ေသာေစတသိက္(၆)ပါး,ဘယ္ေဝဒနာႏွင့္မွမယွဥ္ေသာ ေစတသိက္(၁)ပါး,ေပါင္း(၅၂)ပါးျဖစ္၏၊ ေဝဒနာတစ္,ေျခာက္ပါးျဖစ္။ ။ေဒါသ စသည္တို႔သည္ ေဒါသမူေဒြး၌ ယွဥ္ရကား ေဒါမနႆေဝဒနာတစ္ပါးႏွင့့္သာ ယွဥ္ကုန္၏၊ ဝိစိကိစၦာသည္ ေမာဟမူေဒြး၌ ယွဥ္ရကား ဥေပကၡာ ေဝဒနာ တစ္ပါးႏွင့္သာယွဥ္၏၊ပီတိသည္ ေသာမနႆသဟဂုတ္စိတ္တို႔၌ ယွဥ္ရကား ေသာမနႆေဝဒနာတစ္ပါးႏွင့့္သာ ယွဥ္၏၊ ဤသို႔လ်ွင္ ယွဥ္ဖက္စိတ္မ်ားကိုၾကည့္၍ ေဝဒနာတစ္ပါးႏွင့့္သာယွဥ္ေသာ ေစတသိက္(၆)ပါးကိုသိပါ။ ႏွစ္မွာ႒ဝီ။ ။ေလာဘ-ဒိ႒ိ-မာနႏွင့္ ေသာဘနေစတသိက္(၂၅)ပါးတည္း။[ဤေစတသိက္မ်ားသည္ ေသာမနႆ-ဥေပကၡာေဝဒနာ(၂)ပါးႏွင့္ယွဥ္ၾက၏ ။] သံုးလီဆယ့္တစ္။ ။ပီတိၾကဥ္ေသာ ပကိဏ္းေစတသိက္(၅),သဗၺာကုသလသာဓာရဏေစတသိက္(၄),ထိန မိဒၶတုိ႔တည္း။ ငါးျဖစ္ေျခာက္ခု။ ။ေဝဒနာၾကဥ္ေသာ သဗၺစိတၱသာဓာရဏေစတသိက္(၆)ပါးတည္း၊ထိုေျခာက္ပါးသည္ သုခ ဒုကၡစေသာ ေဝဒနာငါးပါးလံုးႏွင့္ယွဥ္၏။ မ-တစ္ခု။ ။ေဝဒနာေစတသိက္တည္း ေဝဒနာေစတသိက္၌ ယွဥ္ဖက္ေဝဒနာ မ႐ွိၿပီ။ [ေဆာင္] ေဝဒနာတစ္,ေျခာက္ပါးျဖစ္ ကို,တြက္စစ္လိုက,ေဒါသ- ဣႆာ,မစၦရာႏွင့္,ကုကၠဳစၥာ ထည့္,ဝိစိကိစၦာ, ပီတိပါ တည္း၊ႏွစ္မွာ ႒ဝီ,အရသည္ ကား,ေလာ-ဒိ-မာန,ေသာဘ နတို႔,ေရာျပႏႈန္းမီွ,ထံုးအညီ ႐ွင့္,သံုးလီဆယ့္တစ္,အရ စစ္ေသာ္, ၾကဥ္ပစ္ပီတိ, ပကိဏ္း႐ွိမွာ,သဗၺာကုသလ ထိ-မိဒၶတို႔,ေရာျပထားလစ္, တအားသစ္ေလာ့၊ငါးျဖစ္ ေျခာက္ခု,အရစုတြင္,ၾကဥ္ ေဝဒနာ,သဗၺစိတၱ-သာဓာရ ႐ႈ၊မ-တစ္ခုမွာ,ေဝဒနာတဲ့, ေပါင္းကာဖြဲ႔သည္ ,......... ငါးဆယ့္ႏွစ္ပါး အစံုတည္း။